Chương 1: Chiếc đèn bàn

Tôi sinh ra ở một thị trấn nhỏ, xa xôi. Gia đình tôi có bốn anh chị em: ba gái, một trai. Là chị cả, tôi phải làm nhiều việc nhất nhà. Sáng nào cũng vậy, trời còn chưa sáng tôi đã phải dậy chuẩn bị bữa sáng cho cả nhà, giặt giũ, lau dọn. Chỉ khi xong hết mọi việc, tôi mới được đi học.

Tôi luôn là người đến trường muộn nhất và cũng là người rời trường sớm nhất. Vì ba mẹ bán hàng ở chợ, tôi phải về sớm để đón em trai ở nhà trẻ, rồi lại nấu cơm, dọn dẹp. Đến khi em trai ngủ, tôi mới tranh thủ làm bài tập, vừa làm vừa chờ ba mẹ về để phụ dỡ hàng. Dù bận rộn như vậy, thành tích học tập của tôi vẫn luôn nằm trong nhóm dẫn đầu lớp.

Có lần, thầy giáo tiếc nuối nói với tôi:
“Phán Đệ, nếu em dành toàn bộ tâm trí cho việc học, có khi vị trí nhất trường cũng không phải là điều khó.”

Người đứng nhất trường là Kim Xán Xán, bạn cùng lớp tôi. Xán Xán đúng như cái tên, vừa xinh xắn vừa dễ thương. Nghe nói ba mẹ bạn ấy đều làm việc nhà nước, chỉ có một mình bạn ấy là con. Từ ăn mặc đến cách cư xử, Xán Xán lúc nào cũng đáng yêu như một nàng công chúa nhỏ.

Tôi không đáp lại lời thầy. Chủ nhiệm lớp nghĩ tôi thông minh bẩm sinh nhưng vì gánh nặng gia đình nên không thể tập trung học. Thực ra, tôi biết mình phải cố gắng hết sức mới có được kết quả như vậy. Mỗi tối, tôi ngồi lì trên ghế, làm đi làm lại bài tập. Không có tiền mua sách tham khảo, tôi phải ra hiệu sách, dùng điện thoại cũ chụp lại đề rồi về nhà chép vào vở, làm đi làm lại.

Bà nội chê tôi bật đèn tốn điện, lại làm phiền em trai ngủ, nhiều lần xé vở của tôi. Sau đó, tôi phải kéo ghế ra ngoài học dưới đèn đường. Có lần, suýt nữa tôi bị một tài xế xe tải kéo lên xe, may mà tôi hét lớn nên thoát được. Ba mẹ và bà nội mắng tôi làm họ xấu hổ, còn tát tôi mấy cái, rồi cấm không cho tôi ra ngoài buổi tối nữa.

Tối hôm đó, Kim Xán Xán đi học thêm về, tình cờ thấy cảnh nhà tôi như vậy. Hôm sau, tôi phát hiện trong ngăn bàn mình có một chiếc đèn bàn nhỏ, thêm vài viên pin, dùng được rất lâu, đủ đến hết kỳ thi tốt nghiệp. Nhờ chiếc đèn nhỏ ấy, tôi đã vượt qua biết bao đêm dài, cố gắng giữ vững thành tích học tập.

Sau này, trong ngăn bàn tôi thỉnh thoảng lại có thêm vài thứ nhỏ nhỏ: cà phê, sách bài tập, thậm chí cả băng vệ sinh và trà gừng đường đỏ. Những món đồ này đều có mùi hoa nhài dễ chịu, giống như mùi hương của Kim Xán Xán.

Nhờ Xán Xán, tôi lần đầu tiên biết đến cà phê để tỉnh táo học bài, lần đầu tiên đến kỳ không còn đau bụng, lần đầu tiên dùng băng vệ sinh mà thấy thoải mái. Ban đầu, tôi không biết làm sao để cảm ơn bạn ấy, cũng vì mặc cảm và bí mật của mình bị bạn phát hiện. Rồi tôi nhận được một bức thư dài.

“Chu Phán Đệ, cậu thật sự khiến tớ khâm phục. Dù việc gì cậu cũng làm rất tốt. Có thể, cuộc sống đối với cậu giống như một ngọn núi cao phải không ngừng leo lên, còn tớ thì chỉ ngồi trên cáp treo nhìn cậu bước đi kiên cường, không chút sợ hãi. Nhìn cậu như vậy, tớ vừa thấy xấu hổ, vừa có thêm dũng khí. Cuối cùng, chúng ta sẽ gặp nhau trên đỉnh núi. Dù không có tớ giúp đỡ, con đường của cậu cũng không thay đổi. Nhưng để sau này tớ có thể thoải mái nắm tay cậu ở vạch đích, mong cậu hãy yên tâm đón nhận sự giúp đỡ của tớ nhé.”

Nghe giáo viên nói, học kỳ này Lâm Y Hiểu cố tình giấu điểm, chỉ đến kỳ thi đại học mới bộc lộ hết khả năng. Ngược lại, Kim Xán Xán vốn học rất tốt, lần này lại chỉ được hai, ba trăm điểm. Mọi người bàn tán không biết có phải bạn ấy gian lận không. “Bây giờ thi đại học không chép được bài, lộ rõ bản chất, chịu không nổi nên mới nhảy lầu! Không hiểu bố mẹ dạy dỗ kiểu gì mà ra nông nỗi này…”

Tôi không chờ mẹ nói hết câu, đã đứng bật dậy chạy ra ngoài. Lâm Y Hiểu đang livestream ở khu rừng phía sau trường, tôi phải tìm cô ta để hỏi cho rõ ràng. Tôi chạy vội đến mức rơi mất một chiếc dép, miệng đắng ngắt mùi máu, cuối cùng cũng thấy cô ta đang thu dọn đồ livestream, chuẩn bị rời đi.

Tôi vừa định bước tới thì bất ngờ nghe thấy một giọng nói lạnh lùng, máy móc vang lên trong rừng: “Chức năng ‘Trao đổi’ đã được dùng hai lần, còn một lần cuối, bạn có muốn mở ngay bây giờ để tìm mục tiêu không?”

Tôi nhìn quanh, xác nhận ngoài tôi đang nấp sau gốc cây thì không còn ai khác.

“Hiện tại chưa cần kích hoạt, cả thị trấn này chỉ toàn người nghèo. Đợi tôi lên thành phố B học đại học rồi mới tìm mục tiêu để trao đổi. Lần cuối này tôi phải chọn thật kỹ, tôi đã có nhan sắc và thành tích học tập nhờ trao đổi rồi, lần này nhất định phải đổi lấy gia thế. Người ta nói số phận mỗi người được định đoạt từ khi sinh ra, tôi nhất định phải tìm một đứa con nhà giàu để đổi lấy gia đình, để thực sự trải nghiệm cuộc sống thượng lưu.”

Tôi phải mất một lúc mới hiểu được ý nghĩa những lời đó. Hóa ra, không phải ngẫu nhiên mà trước đây cô ta quan tâm đến thành tích của Kim Xán Xán như vậy, cũng không phải vô cớ mà cô ta trở thành thủ khoa, còn Xán Xán chỉ được hơn hai trăm điểm. Thì ra Lâm Y Hiểu là một kẻ trộm! Cô ta dùng thủ đoạn để lấy đi thành tích không thuộc về mình, thậm chí cả gương mặt xinh đẹp ấy cũng là đi đánh cắp.

Sau khi đạt được mục đích, Lâm Y Hiểu nhanh chóng rời khỏi thị trấn. Một số phóng viên đến trường phỏng vấn nhưng không gặp được cô ta, họ chuyển sang phỏng vấn tôi – người đứng thứ hai. Tôi lấy tay che mặt, nghĩ đến cái chết đau đớn của bạn mình, tâm trí gần như sụp đổ. Giáo viên chủ nhiệm đến bảo vệ tôi, giải thích với phóng viên rằng tôi vừa chứng kiến bi kịch của bạn học, vẫn chưa hồi phục. Cuối cùng tôi mới được về nhà.

Bố mẹ tôi đã xem tivi, thấy cảnh tôi che mặt khóc lóc. Vừa bước vào nhà, tôi đã bị tát một cái.

“Nhìn cái bộ dạng chẳng ra gì của mày kìa, cuối cùng cũng có người muốn cho mày nổi tiếng, mà mày lại cứ khóc lóc, làm mất mặt nhà họ Chu quá!”

“Mày nhìn con nhỏ thủ khoa đó đi, mỗi lần livestream kiếm được cả chục ngàn. Nhìn lại cái mặt u ám của mày xem! Không trách được mày không thi tốt bằng người ta.”

Bà nội cũng cầm chổi lao đến, hung hăng ném về phía tôi: “Đồ vô dụng, thi không bằng người ta thì thôi, thi xong lại còn chạy lung tung, đi xem người ta nhảy lầu, không về nhà giúp việc. Con gái như mày, không biết học hành thì đến thằng Lưu ngốc ở quê nó cũng chẳng thèm lấy!”

Từ nhỏ, mỗi lần tôi không nghe lời, bà nội lại dọa sẽ gả tôi cho Lưu ngốc – nhà anh ta ở tận trong núi sâu, hàng xóm quanh đó đều đã chuyển đi hết, chỉ còn mình anh ta ở lại. Hồi nhỏ tôi rất sợ, đến cả trong mơ cũng khóc lóc van xin: “Con sẽ nghe lời, đừng gả con cho người ngốc mà.” Nhưng giờ nghe lại những lời ấy, tôi chỉ thấy bình thản, nhanh tay giật lấy cây chổi và ném đi.

“Năm nay cả huyện chỉ có hai người đỗ Đại học Z, Lâm Y Hiểu đã đi rồi, chỉ còn lại tôi. Tôi vừa thấy trường đã treo băng rôn chúc mừng, chắc sắp có người đến nhà báo tin vui.”

“Nếu mọi người không muốn tôi kể hết những gì tôi đã phải chịu đựng ở nhà này, thì đừng tiếp tục đối xử với tôi như thế nữa.”

Mẹ tôi ngồi bệt xuống sàn, bắt đầu than khóc:
“Trời ơi, sao số tôi khổ thế này! Con gái lớn vừa đỗ đại học đã quay ra coi thường bố mẹ.”

“Con đã phải chịu đựng gì mà nói như vậy chứ?”
“Em hai, em ba của mày phải nghỉ học, em trai thì đến tiểu học cũng không được nhận. Bố mẹ ngày nào cũng dậy từ sáng sớm đến khuya chỉ để kiếm tiền cho mày đi học, vậy mà giờ mày lại lấy chuyện này ra dọa dẫm bố mẹ, làm bố mẹ đau lòng thế này! Mẹ không sống nổi nữa!”

Em trai tôi bị thiểu năng trí tuệ, tám tuổi rồi mà trường tiểu học cũng không nhận, họ bảo phải cho em vào trường dành cho trẻ đặc biệt, nhưng bố mẹ không chịu. Hai em gái tôi học không tốt, vì suốt ngày phải làm việc nhà nặng nhọc, nên sau khi tốt nghiệp cấp hai cũng bỏ học. Mới 15, 16 tuổi, vừa nghỉ học xong là bị bà nội và bố mẹ sắp xếp cho đi xem mắt, chuẩn bị gả đi.

Những người được chọn toàn là mấy kẻ thất nghiệp, lang thang ngoài đường, hoặc đàn ông đã ly dị, lớn hơn các em tôi cả chục tuổi. Bố mẹ chẳng quan tâm gì ngoài tiền sính lễ. Hai em gái tôi chẳng khác nào món hàng chờ người trả giá, cuối cùng bị hai anh em bị liệt mua về với giá hai trăm triệu tiền sính lễ.

Tôi đã lén cởi trói cho hai em, rồi lợi dụng đêm tối đưa họ lên tàu trốn đi. Hai đứa đều đã đủ mười sáu tuổi, chúng có thể tự đi làm, tự quyết định cuộc sống và tình yêu của mình.

Sau chuyện đó, tôi bị đánh đập dã man. Gia đình hai anh em kia kéo đến nhà đòi người, tôi chỉ còn biết yếu ớt cầm tờ báo lên cầu xin. Trên báo viết rằng năm ngoái, cả huyện chỉ có một học sinh đỗ Đại học Z, tổng tiền thưởng các nơi cộng lại hơn ba trăm triệu.

Tôi nói:
“Tôi có thể, tôi có thể kiếm cho mọi người số tiền lớn hơn cả tiền sính lễ.”

Cuối cùng, bố tôi lôi tôi đang bị trói xuống khỏi xe, trả lại hai trăm triệu, rồi đá tôi một cú thật mạnh:
“Năm sau mày phải kiếm cho tao số tiền còn nhiều hơn thế này, nếu không tao sẽ gả mày cho Lưu ngốc thật đấy!”

Bây giờ, mặc kệ tiếng khóc của mẹ, bố tôi nghe tin có người đến trao giải thưởng cho tôi, cứ như nhìn thấy ba trăm triệu sắp vào nhà. Ông sốt ruột đá vào mẹ tôi:
“Khóc lóc cái gì? Con gái lớn đỗ đại học là chuyện đáng mừng biết bao!”
“Bà cứ khóc mãi, chuyện vui hóa thành chuyện xui rồi!”
“Mau vào phòng đi, đừng để người ta mang tiền đến lại thấy cái mặt xui xẻo của bà!”

Nhìn cảnh tượng trước mắt, tôi chỉ nghĩ: Gia đình này đúng là hoàn hảo cho Lâm Y Hiểu.